DCL MS. B.IV.12Fulgentius; Prosper; Augustine, works
Held by: Durham Cathedral Library: Durham Cathedral Manuscripts

Manuscript composed of three separate parts: (A) f.1-38; (B) f.39-120; (C) f.121-187 (with its own signatures). (A) and (B) were evidently joined by mid 12th century when item (f) was added to the end of the former and the start of the latter; certain leaves within (A) and (B) (but none in C) have suffered localised liquid damage. All three parts had been brought together by the later 12th century when a list of contents itemising all parts was added to f.187r.


Digitised: https://n2t.durham.ac.uk/ark:/32150/t1m5h73pw11h.html


Physical description of manuscript
Extent: ii+188+i f
Size: 236 mm x 175 mm

Foliation

Foliation of main body: 1 (modern pencil), 2-171 (early modern ink), 171*, 172 (the two slips: modern pencil), 172-187 (early modern ink), 188 (modern pencil).


Secundo folio: ista testamonia
Script

Symeon of Durham, wrote f.47 lines 1-15 in (A); in (B) he rubricated f.39v-54v and may have done the opening initial; in (C) he effected corrections throughout (including those on the added slips) and made notes in the margins (Gullick, 1998, no.11).

Binding

Standard Tuckett binding, mid 19th century full brown calf over thick wooden boards (Charles Tuckett, binder to the British Museum, rebound many Durham manuscripts in the 19th century)


Manuscript history
Creation

Written in Durham, early 12th century.

Provenance

Inscriptions: “Liber Sancti Cuthberti. De Dunelmo”, mid 12th century, f.1r, upper margin, centre.
Contents list, mid 12th century, f.187r, registering: (A) items a-d/e and f1-4, (B) items g, h+i, k, m1, m7, m8, m11, n-r; and(C) items s-v.
Contents-list, mid 14th century, f.187v, registering: (A), items a-d; (B) items e, h/i, k1, k2, m-o; and (C), items s-v.
Separate references to the content list(s) were added on f.1r, mid 12th, 14th, and 15th/16th century (this by Thomas Swalwell): “Require capitula in fine”.

Pressmarks: f.1r, top right, “.O.”, later 14th century. f.1r, top: “O Augustinus de fide ad petrum cum multis aliis De communi libraria monachorum dunelm”, early 15th century. “2. 2 [*]”, 15th century, f.1r, top right.


SECTION: (A)
Physical description of section of manuscript
Collation

I-II8, III6, IV-V8

Signatures: Original signature survives (heavily cropped) on f.16v.
Layout

Written area: 184 x 118 mm; 33 lines

Script

(a)-(e) written in Anglo-Norman Romanesque (f) written in Protogothic-documentary

Decoration

(a)-(e) start with decorated initials.


Manuscript contents
(a)     f.1r-6r
Original title: Epistola 8
Author: Fulgentius, Saint, Bishop of Ruspa, 468-533
Incipit: Multum benedico dominum dilectissime fili
Explicit: et unam personam duasque naturas in unigenito dei filio domino iesu Christo
Rubric: Domino eximio et in christi karitate plurimum desiderabili filio donato, fulgentius seruorum Christi famulus in domino salute
Language: Latin
(b)     f.6r-22v
Original title: De fide ad Petrum
Author: Fulgentius, Saint, Bishop of Ruspa, 468-533
Incipit: Epistolam fili petre tue caritatis accepi
Explicit: Et si quid aliter sapit, hoc quoque illi deus reuelauit
Rubric: Liber augustini ad petrum diaconem de fide sancte trinitatis
Language: Latin

Attributed to Augustine. A few late medieval annotations.

(c)     f.22v-27v
Original title: Liber ecclesiasticorum dogmatum
Author: Gennadius, of Marseilles, active 5th century
Incipit: Credimus unum esse deum, patrem, et filium et spiritum sanctum.
Explicit: libere confitemur imaginem in eternitate, similem in moribus inueniri
Rubric: Incipit liber ecclesiasticorum dogmatum gennadii
Language: Latin
(d)     f.27v-35r
Original title: Sermo 351
Author: Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
Incipit: Quam sit utilis et necessaria penitentie medicina
Explicit: et nullo temporalis mortis periculo mors eterna uitatur
Rubric: Incipit sententia beati augustini epsicopi de penitentia
Language: Latin
(e)     f.35r-36r
Original title: Sermo 393
Author: Pseudo-Augustine
Incipit: Penitentes, penitentes, penitentes, sit tamen estis penitentes
Explicit: Ergo dimitte incertum, et tene certum
Language: Latin
(f)     f.36v-39r
Modern title: Sermons
Date: Added mid 12th century
Language: Latin

4 sermons


SECTION: (B)
Physical description of section of manuscript
Collation

I-VII8, VIII10, IX-X8

Layout

Written area: 188 x 120 mm. f.39-112: 30 lines; f.113-120: 33 lines.

Script

Written in Anglo-Norman ProtoGothic by 5 scribes.

Decoration

Decorated initials.


Manuscript contents
(g)     f.39v-45r
Original title: Epistola ad Rufinum de gratia et libero arbitrio
Author: Prosper, of Aquitaine, Saint, approximately 390-approximately 463
Incipit: Domino fratri dilectissimo in Christo et merito uenerabili rufino
Explicit: et per uiam ueritatis dirigat in uitam eternam
Rubric: Epistola siue liber prosperi ad rufinum incipit contra pelagianorum blasphemias
Language: Latin
(h)     f.45r-52v
Original title: Responsiones ad capitula obiectionum Gallorum calumniantium
Author: Prosper, of Aquitaine, Saint, approximately 390-approximately 463
Incipit: Doctrinam quam sancte memorie augustinus episcopus contra pelagianos
Explicit: nec ut faceremus exigat
Rubric: Ordo hic incipit capitulorum que pelagiani ex scriptis sancti augustini ad reprehensionem eius collegerant, et responsio prosperi contra eos
Language: Latin
(i)     f.52v-57r
Original title: Responsiones ad capitula obiectionum Vincentianarum
Author: Prosper, of Aquitaine, Saint, approximately 390-approximately 463
Incipit: Quidam christianae ac fraternae karitatis obliti
Explicit: uoluntatem dei sentient uindicantem.
Language: Latin
(j)     f.57r-64r
Original title: Responsiones ad excerpta Genuensium
Author: Prosper, of Aquitaine, Saint, approximately 390-approximately 463
Incipit: In libris beate memorie augustini episcopi quorum titulus est de predestinatione sanctorum
Explicit: hoc teneatur quod habeat ueritas
Language: Latin

(k)     f.64r-76v
Original title: De octo Dulcitii quaestionibus
Author: Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
Incipit: Quantum michi uidetur sili dulcissime uel dilectissime dulciti
Explicit: magis amo discere quam docere
Rubric: Incipit Augustinus ad dulcitum de Octo questionibus
Language: Latin
(l)     f.76v-81v
Original title: Hypomnesticon, Book VI
Author: Pseudo-Augustine
Incipit: Addere etiam hoc quam maxime huic opera oportet ut et uestra calumpnia
Explicit: et gratiam predestinationis indebitum prerogare
Language: Latin
(m)     f.81v-93v
Modern title: Twelve Homilies, Christmas-Epiphany
Language: Latin

By Augustine, Pseudo-Augustine, Origen etc.

(n)     f.93v-96v
Original title: De Salomone
Incipit: Mirum satis est dilectissime fratres, quod in hoc capitulo sapientissimus
Explicit: dicit se nichil mali fecisse.
Language: Latin

Attributed to Gregory Illiberitanus.

(o)     f.96v-102v
Original title: De mysteriis
Author: Ambrose, Saint, Bishop of Milan, -397
Incipit: De moralibus cotidianum sermonem habuimus
Explicit: ueritatem regenerationis cooperetur
Rubric: Incipit liber beati Ambrosii mediolanensis archiepiscopi, de isteriis siue initiandis
Language: Latin

Some annotations.

(p)     f.102v-104v
Original title: De spiritu sancto, Prologue
Author: Ambrose, Saint, Bishop of Milan, -397
Incipit: Hieroboial cum sub arbore ut legimus quercu tritici messem
Explicit: serpentes et scorpiones illesi possimus calcare uestigia, per iesum christum dominum nostrum cui est honor et Gloria in secula seculorum. Amen
Rubric: Item Ambrosii de Gedeone allocutio
Language: Latin
(q)     f.104v-118v
Original title: De apologia prophetae David
Author: Ambrose, Saint, Bishop of Milan, -397
Incipit: Apologiam prophete dauid presenti arripuimus
Explicit: Cui est honor et Gloria, laus, perpetuitas cum deo patre et spiritu sancto a seculis, et nunc et semper, et in omnia secula seculorum. Amen
Rubric: Incipit apologia dauid
Language: Latin

(r)     f.118v-120v
Original title: De essentia Dei (incomplete)
Author: Prosper, of Aquitaine, Saint, approximately 390-approximately 463
Incipit: Omnipotens deus pater, et filius, et spiritus sanctus, unus atque trinus
Explicit: et ultionem inimicorum se manifestum demonstrare
Language: Latin

SECTION: (C)
Physical description of section of manuscript
Collation

Section (i): I-IV8, V10 (leaves four and seven, fols. 156 and 159, singletons). Section (ii): VI8, VII8+2 (8 plus two slips inserted between leaves one (171) and two (172) which were subsequently foliated 171* and 172), VIII10

Signatures: Original quire signature “iiii” on f.152v.
Layout

(C) is itself divided codicologically into two sections: (i) quires I-V, f.121-162; (ii) quires VI-VIII, f.163-188. Written area: (i) 198 x 116 mm - 33 lines; (ii) 186 x 126 mm - 30 lines.

Script

Written in Anglo-Norman ProtoGothic by 3 scribes.

Decoration

Decorated initials.


Manuscript contents
(s)     f.121v-147r
Original title: De quantitate animae
Author: Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
Incipit: Quoniam uideo te abundare otio
Explicit: sed etiam me ipsum oportuniorem reseruabo
Rubric: Incipit liber aurelii augustini doctoris de quantitate animae. Interrogationibus adeodati et responsionibus augustini editus
Language: Latin

Contemporary corrections. A later copy of the same text DCL MS B.II.19 subdivides the text in exactly the same way and has the same initial rubric, though a slightly different explicit and concluding rubric.

(t)     f.147r-155r
Original title: De praesentia Dei
Author: Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
Incipit: Fateor me fratre dilectissime dardane
Explicit: eadem scilicet sinceritate dilectionis mihi optans medicinam, qua concedis et ueniam.
Rubric: Aurelii Augustini doctoris liber icipit de presentia dei. Prephatio
Language: Latin

Contemporary corrections and annotations. Regular later medieval annotation. A later copy of the text in DCL MS B.II.19 has a slightly different initial rubric, an identical concluding rubric, and the main texts share features.

(u)     f.155r-172v
Original title: De Genesi ad litteram, Book XII
Author: Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
Incipit: Ab exordio Scripture sancte que inscribitur genesis donec homo primus dimissus est de paradiso
Explicit: Sed iam uniuersum hoc opus quod xii uoluminibus continetur isto tandem fine concludimus. Finit question de paradise augustini magistri
Rubric: Incipit questio de paradiso augustini magistri
Language: Latin

Straddling codicological sections (i) and (ii), the text runs without interruption from f.162v to f.163r. Extensive contemporary interlinear and marginal corrections plus other marginalia throughout. Occasional later medieval annotation. The later copy of the same text in DCL B.II.19 has a different initial rubric.

(v)     f.173r-187r
Original title: Dialogus quaestionum lxv
Author: Pseudo-Augustine
Incipit: Licet multi et ac probatissimi uiri diuerso quidem stilo
Explicit: Sciat se non esse episcopum qui preesse desiderat non prodesse
Rubric: Incipit interrogaciones Orosii et responsiones Augustini
Language: Latin

Numerous later medieval annotations, especially in the first pages.

(w)     f.187r-v
Modern title: Two content lists
Date: mid 12th century; mid 14th century
Language: Latin

Microfilm
Microfilmed in 1985/86 by the Hill Monastic Manuscript Library, St John's Abbey and University, Collegeville, Minnesota. Copies held by them and Durham Cathedral Library.

Digitised material for Durham Cathedral Library MS. B.IV.12 - Fulgentius; Prosper; Augustine, works
Digitised April 2017 as part of the Durham Priory Recreated project. Pages with marginalia / text not visible in the image because they are too far into the gutter: 37r, 74r, 158r, 165r, 165v, 171v, 171r(x), 172v, 174v, 187v There are two f.171 and f.172
https://n2t.durham.ac.uk/ark:/32150/t1m5h73pw11h.html

Bibliography

Catalogi veteres librorum Ecclesiae cathedralis dunelm. Catalogues of the library of Durham cathedral, at various periods, from the conquest to the dissolution, including catalogues of the library of the abbey of Hulne, and of the mss.   OCLC citation, Surtees Society 7, (London: J.B. Nichols and Son, [1838]).

Gullick, Michael, "The hand of Symeon of Durham: further observations on the Durham Martyrology scribe", in Rollason, David, ed., Symeon of Durham: historian of Durham and the North (Stamford: Shaun Tyas, 1998), 14-31

Mynors, R.A.B., Durham Cathedral manuscripts to the end of the twelfth century. Ten plates in colour and forty-seven in monochrome. With an introduction [including a list of all known Durham manuscripts before 1200]   OCLC citation, (Durham: 1939)

Index terms